Wirus komputerowy – czym jest, jak się bronić
Wirusy to zmora dopadająca nie tylko żywe organizmy. Atakują układ odpornościowy, nerwowy…ale nie o tym. Wirusy to także najwięksi wrogowie urządzeń elektronicznych takich jak m. in. komputery, telefony czy tablety. W dzisiejszym artykule uwagę poświęcę grupie tych pierwszych. Laptopy, komputery stacjonarne to przedmioty, które najdłużej są narażone na infekcje ze strony szkodliwego oprogramowania.
Czym jest wirus komputerowy
Wirus komputerowy to program, złośliwe oprogramowanie (malware) lub fragment kodu niespostrzeżenie dostający się do systemu operacyjnego urządzenia. Stworzony po to by uprzykrzać życie użytkowników komputerów. Nie dając się wykryć, dłuższy czas pozostaje uśpiony, by w odpowiednim momencie zaatakować i znacznie zmniejszyć szybkość działania komputera.
W większości infekcja obejmuje pliki i programy znajdujące się na dysku twardym. Doprowadza to zainfekowany obiekt do uszkodzenia, a nawet może go trwale zniszczyć. Jest w stanie wyrządzić znaczne szkody nie tylko na komputerze będącym „pacjentem zero”. Wirus ma zdolność do pomnażania się i z łatwością przeskakuje na komputer innego użytkownika. W dość krótkim czasie, poprzez zainfekowany plik, może dotrzeć do dużej liczby urządzeń.
Najczęstsze przyczyny złapania wirusa komputerowego
Do zainfekowania komputera przez złośliwe oprogramowanie zwykle dochodzi bardzo łatwo. Zazwyczaj dzieje się tak po otworzeniu linków znajdujących się m. in. w wiadomości e mail, które pochodzą od nieznanych nadawców.
Poza tym, wirusy komputerowe pochowane są w różnych zakamarkach sieci. Dlatego tak ważne jest aby uważać na to jakie strony przegląda się w Internecie. Wirusy są trudne do wykrycia, a zainfekowane pliki można nieświadomie pobrać na komputer wraz z powszechnie dostępnym programem lub grą.
Wystarczy jedna chwila, a dokładnie jedno kliknięcie by narazić na działanie wirusa system operacyjny komputera.
Skutki zainfekowania komputera złośliwym oprogramowaniem
Szkody oraz niepożądane akcje, jakie potrafi spowodować wirus komputerowy na urządzeniu, mogą być znikome ale często też nieodwracalne i dosyć kosztowne. Odpowiada m.in. za:
- rozsyłanie spamu używając adresu e mail osoby, która posiada zainfekowane urządzenie;
- częściowe bądź całkowite kasowanie danych z komputera;
- kradzież danych poufnych, np: numerów i haseł kont bankowych;
- spowolnienie pracy bądź całkowite uniemożliwienie korzystania z komputera;
- brak kontroli nad urządzeniem ze względu na zainfekowany system;
Ponadto, wirusy komputerowe są w stanie wywołać lawinę niechcianych reklam na zainfekowanym urządzeniu oraz obciążyć baterię komputera. Będzie ona wymagać wtedy częstszego ładowania.
Wirusy komputerowe – podział główny
Istnieje wiele typów złośliwego oprogramowania – malware. Ogólnie, można je podzielić na rodzaje wirusów komputerowych ze względu na:
Infekowany obiekt:
- Wirusy skryptowe – w największej ilości przypadków, konkretnie te wirusy tworzone są w językach skryptowych JavaScript albo VBScript. Niczego nieświadomy użytkownik komputera, najczęściej łapie taki wirus otwierając nieznanego pochodzenia wiadomość e mail.
- Wirusy plikowe – wirusy atakują pliki na urządzeniu poprzez dopisanie do nich kawałka swojego kodu. Wystarczy jeden zarażony dokument by wirus rozprzestrzenił się na inne pliki zamieszczone na komputerze użytkownika.
- Wirusy dyskowe – misją tego typu wirusa jest niszczenie różnego rodzaju nośników danych. Bez względu na to z jakiego systemu operacyjnego korzysta użytkownik. Wirus uderza w wybrane sektory na dysku i bezpowrotnie je zamazuje.
- Wirusy telefonów komórkowych – jak sama nazwa wskazuje, wirusy infekują urządzenia mobilne (telefony komórkowe i smartfony). Powodują wyciek lub kradzież danych poufnych oraz prowadzą do zwiększenia opłat za rachunki, poprzez wysyłanie wiadomości sms premium.
Sposób w jaki infekują:
- Wirusy rezydentne – Ich zachowanie podobne jest do tego jak działają aplikacje systemowe. W efekcie, dobrze się kamuflują i ciężko je wykryć programem antywirusowym. Wirusy instalują się w pamięci operacyjnej komputera, a następnie przechwytują ścieżki komunikacyjne wewnątrz systemu. Wirusy rezydentne można podzielić dodatkowo, ze względu na czas działania:
- Wirusy rezydentne szybkie – ich zadaniem jest zarażenie wszystkich plików, znajdujących się na komputerze, tak aby w jak najkrótszym czasie zainfekować cały system.
- Wirusy rezydentne wolne – działają powoli, w sposób trudny do wykrycia przez programy antywirusowe. Atakują, pracując w tle tak żeby nie było widać, że komputer jest zainfekowany.
- Wirusy nierezydentne – względnie łatwe do wykrycia. Najprostsza odmiana wirusów komputerowych zarażających pliki programów. Ich działanie polega na skanowaniu katalogów w poszukiwaniu plików, które mogą zainfekować. Wirusy nierezydentne sprawiają ,że zainfekowany komputer zaczyna wolniej pracować, co jest sygnałem ostrzegawczym dla użytkownika.
Inne rodzaje wirusów komputerowych
Wirusy komputerowe to tylko wierzchołek góry lodowej, które należą do większego grona rozmaitych rodzajów złośliwego oprogramowania. Różnorodne programy scalają się ze sobą nabywając coraz to nowsze umiejętności zagrażające systemom komputerów. Są to m.in.:
- Koń trojański – potocznie zwany „trojan”. Jeden z najbardziej znanych wirusów komputerowych. Wirus ukrywa się pod nazwami interesujących aplikacji oraz linków. Pobrany, np. z sieci, zainfekowany plik staje się aktywny w tle i zaburza pracę urządzenia.
- Robak komputerowy (worm) – bardzo szybko powielający się wirus komputerowy, który nie potrzebuje przy tym żadnego nośnika. Wystarczy urządzenie podłączone do sieci. Szkód większych nie wyrządzi ale potrafi znacznie spowolnić pracę komputera.
- Spyware – jest to oprogramowanie szpiegujące. Śledzi historię przeglądania stron w Internecie by następnie przekazać dane do twórcy wirusa.
- Adware – dość denerwujący typ wirusa komputerowego należącego do grupy Spyware. Jego zadaniem jest śledzenie zainteresowań użytkownika by zasypywać go toną irytujących reklam.
- Ransomware – wirus, złośliwe oprogramowanie, którego celem jest zablokowanie dostępu do urządzenia i wymuszenie na użytkowniku pieniędzy, w zamian za jego odblokowanie.
- Wabbit – program należący do grupy wirusów komputerowych rezydentnych. Zainfekowane pliki rozmnażają się do momentu zapełniania pamięci komputera.
Jakie są zatem najgroźniejsze wirusy komputerowe? Odpowiedź jest prosta: wszystkie mogą być niebezpieczne. Wirus, który opanował sztukę mnożenia się do perfekcji nie powinien być zlekceważony i pozostawiony bez żadnej reakcji.
Jak chronić się przed wirusami komputerowymi
Przede wszystkim na rynku dostępne są liczne programy antywirusowe. Biorąc pod uwagę jak duża jest konkurencja w tej dziedzinie, sporo z nich jest darmowych i powszechnie dostępnych. Trzeba jednak dokładnie zapoznać się ze źródłem i przeanalizować ofertę programu, który można nabyć bez żadnych opłat. Nie rzadko okazuje się on być podpuchą, a pod przykrywką antywirusa będzie czyhało szkodliwe oprogramowanie. Każdy tego typu program, pochodzący z legalnego i sprawdzonego źródła, stworzony jest z myślą aby chronić komputer przed niebezpieczeństwem jakim są robaki komputerowe czy inne konie trojańskie.
Pomimo posiadania odpowiednich narzędzi, ważna jest też profilaktyka antywirusowa. Aby zachować bezpieczeństwo należy zwracać szczególną uwagę na pliki pochodzące z nieznanych źródeł. Bezmyślne pobieranie i klikanie w linki niewiadomego pochodzenia może sprawić, że wirus bardzo szybko przedostanie się na komputer.
Oczywiście lepiej jest zapobiegać przed dostaniem się wirusa do sytemu niż potem z nim walczyć. Co w sytuacji kiedy komputer zostanie już zainfekowany?
Jeżeli na urządzeniu nie ma żadnego programu antywirusowego to trzeba go szybko zainstalować. Może się zdarzyć tak, że komputer nie będzie chciał się włączyć. Należy wtedy spróbować uruchomić go w trybie awaryjnym. Następnie zerwać połączenie z Internetem i włączyć skanowanie dysku. Z reguły darmowy antywirus powinien sobie poradzić z podstawowymi błędami. Zachęcam jednak do zaopatrzenia się w porządny program. Koszty mogą bardziej boleć gdy okaże się, że urządzenia nie będzie dało się już odratować. Co jednak w sytuacji gdy program nie zdoła usunąć wirusa?
Istnieje wiele złośliwych oprogramowań, które są odporne na działania programów antywirusowych. Taki przypadek wymaga już wizyty u odpowiedniego specjalisty bądź kontaktu z firmą zapewniającą ochronę urządzenia.