Testy penetracyjne – czym są i do czego służą? Opis testów bezpieczeństwa aplikacji, sieci i pełnej infrastruktury

Działania cyberprzestępców są najczęściej nieprzewidywalne. Włamanie na konto czy ingerencja w aplikację odbywa się zwykle bez naszej wiedzy. Źli hakerzy mogą działać niepostrzeżenie, wykorzystując słabe punkty systemu. Do ataków hakerskich dochodzi codziennie, a poziom zagrożenia wraz z upływem czasu rośnie. Coraz szerszy dostęp do różnego rodzaju usług internetowych sprawia, że warto zainteresować się cyberbezpieczeństwem swojej firmy lub organizacji. To ważne, choćby dlatego, że aktywność przestępcza w Internecie jest obecnie w trendzie wzrostowym. Wydawać by się mogło, że utrzymanie bezpieczeństwa IT jest bardzo trudne w realizacji. Można jednak zadziałać prewencyjnie i przygotować swoją linię obrony. Jak to możliwe? Przede wszystkim dzięki wykorzystaniu poszczególnych metod testów penetracyjnych. Pozwalają one wejść „w skórę” atakującego i z perspektywy potencjalnego włamywacza poszukiwać luk w zabezpieczeniach, np. aplikacji webowych. Wykryte zagrożenia pozwolą nam lepiej zrozumieć sposób działania przestępców i zabezpieczyć aplikacje desktopowe czy mobilne przed atakiem.

Czym są testy penetracyjne? W jaki sposób testy bezpieczeństwa mogą nam pomóc? Czy aplikacje webowe potrzebują tego typu symulacji? Czy pentesting wpływa na cyberbezpieczeństwo firmy? W jaki sposób przeprowadza się pentesty i jaki zakres skuteczności posiadają? Wskazuję, w jaki sposób działają testerzy penetracyjni. Chcesz dowiedzieć się więcej? Po garść dodatkowych informacji zapraszam poniżej.

Czym jest Pentesting? Definicja terminu

Pentesting, czyli inaczej testowanie penetracyjne, to działanie mające na celu zasymulowanie ataku hakerskiego na aplikację webową. Głównym celem takiego procesu jest próba przełamania zabezpieczeń. Robi się to po to, aby odnaleźć słabe punkty systemu i miejsca, przez które hakerzy będą mogli wnikać do aplikacji – siejąc tym samym nie lada spustoszenie. Testy penetracyjne wykonuje się w kontekście zabezpieczania różnego rodzaju aplikacji, systemów, a nawet pełnych infrastruktur. Przede wszystkim dotyczą one m.in.:

• aplikacji webowych;
• aplikacji mobilnych;
• aplikacji desktopowych;
• Wi-Fi, np. sieci wewnętrznej organizacji;
• testów bezpieczeństwa dot. infrastruktury krytycznej;
• innych konfiguracji i systemów IT.

Można zatem wskazać, że podczas testu penetracyjnego dokonuje się pełnej ofensywy hakerskiej, ale w całkowicie kontrolowanych warunkach. Realizuje się ją zgodnie z myślą: „aby zapewnić swoje bezpieczeństwo, trzeba myśleć jak atakujący”. Testy penetracyjne realizowane są przez firmy świadczące usługi cyberbezpieczeństwa. „Etyczny” haker atakuje, za wyraźną zgodą klienta, wszelkiego rodzaju aplikacje i systemy, które mają zostać sprawdzone pod kątem ochrony i wdrożonych zabezpieczeń. Test penetracyjny polega na forsowaniu, zwykle przez doświadczone grono specjalistów, poszczególnych systemów bezpieczeństwa. Z tego też powodu zamiast sformułowania „testy penetracyjne”, używa się także w tym kontekście terminu „testy bezpieczeństwa IT”. Renomowani testerzy penetracyjni posiadają certyfikaty, które są uznawane na całym świecie. Jednym z nich jest Offensive Security Certified Professional, czyli dokument zatwierdzający fakt, że posiadacz posiada zaawansowane umiejętności z zakresu ofensywnego bezpieczeństwa IT. Istnieją także konkretne specjalizacje. Niektórzy pentesterzy skupiają się bowiem na badaniu zabezpieczeń np. wyłącznie sieci bezprzewodowych. Wówczas mogą oni dysponować jeszcze innym certyfikatem, np. Offensive Security Wireless Professional, potwierdzającym ich zdolności w ramach działań security testing.

Co jest pierwszym krokiem testów penetracyjnych?

Aplikacje mobilne i inne aplikacje internetowe mają to do siebie, że powinny być dostępne dla odbiorców przez cały czas. Aby ich bezproblemowe działanie zostało zapewnione, należy przeprowadzić kontrolę wielu różnych elementów: kodu źródłowego, konfiguracji i podatności na ataki. Zidentyfikowanie potencjalnych błędów pozwala na ustalenie problemu i skuteczną naprawę wrażliwych punktów. Pierwszym krokiem testów penetracyjnych jest analiza. Specjaliści zadają szereg pytań dotyczących rodzaju aplikacji, sieci lub innej infrastruktury, która ma zostać poddana pentestingowi. Uzyskuje się tym samym podstawowe informacje, które pozwalają lepiej przeanalizować całą infrastrukturę. Następnie usługodawcy przygotowują ofertę i informują o możliwym przeprowadzeniu testów penetracyjnych. Po uzyskaniu zgody od zlecającego, przechodzą do testowania podatności na zagrożenia.

Na czym polegają kolejne etapy testów? Opis zakresu testów penetracyjnych

W dalszej kolejności są przeprowadzane działania właściwe, które pozwalają osiągnąć pełną wiedzę na temat stanu zabezpieczeń danego systemu. Poszczególne etapy weryfikacyjne pozwalają sprawdzić, które elementy systemu cechują się np. niewłaściwą konfiguracją i błędami w zabezpieczeniach. W symulacji penetracyjnej, na przykładzie weryfikacji aplikacji webowych, przeprowadza się kolejno:

• Testy aplikacji. W ich ramach zostaje ona zaatakowana najpopularniejszymi typami zagrożeń hakerskich. Pozwala to wykryć ewentualne luki, który mogłyby być wykorzystane przez niebezpiecznych hakerów do wniknięcia w głąb systemu.
• Sprawdzanie zagrożeń. Na tym etapie weryfikuje się, czy wykryte podczas testów zagrożenia są realnym niebezpieczeństwem, czy też nie stanowią większego problemu w kontekście działalności. Dokonuje się ich mierzenia pod kątem prawdopodobnych niebezpieczeństw. Specjaliści informują użytkowników administrujących o tym, które błędy trzeba w pierwszej kolejności usunąć.
• Raportowanie. Prace zostały wykonane, następnie specjaliści od cyberbezpieczeństwa przedstawiają wyniki w formie raportu. W dokumencie widnieją różnego rodzaju zalecenia i poziomy podatności poszczególnych elementów sieci na zagrożenia. Wyróżnia się dostępne metody, które mogą pozwalać zwiększyć poziom bezpieczeństwa aplikacji czy usługi.
• Powtórne testy penetracyjne. Najlepsi usługodawcy przeprowadzają test systemów raz jeszcze, już nie tylko w poszukiwaniu luk, ale przede wszystkim po to, aby sprawdzić czy wyniki są wiarygodne. Przeprowadzane testy penetracyjne zwiększają bezpieczeństwo aplikacji i pozwalają dowiedzieć się, jakie elementy są najbardziej wrażliwe na ataki.

Testy systemów IT, sieci i aplikacji webowych trwają niekiedy kilka, a innym razem kilkanaście dni. Duże podmioty realizujące usługi dot. cyberbezpieczeństwa wykonują setki pentestów miesięcznie. Jest to proces długotrwały i skomplikowany, dlatego nie da się go przeprowadzić skutecznie w zaledwie kilkadziesiąt minut.

Metody pentestów. Jakie można wyróżnić? Pentesting aplikacji webowych

Im większa wiedza atakującego na temat danego systemu, tym łatwiej mu poruszać się i sprawdzać zabezpieczenia. Z tego też powodu testy penetracyjne mogą być dostosowane do różnych poziomów znajomości systemów przez potencjalnego cyberprzestępcę. Wyróżnia się trzy główne ich rodzaje:

1. Pentest Czarnej Skrzynki (black box). Testy typu black box polegają na przeprowadzaniu ataku bez posiadania żadnej wiedzy o systemie. Jest to zatem typowe działanie z perspektywy hakera, który próbuje włamać się do nieznanych mu systemów. Z technicznego punktu widzenia, ten test najbardziej przypomina standardowy atak pochodzący z sieci.
2. Pentest Białej Skrzynki (white box). Testy typu white box polegają na zaatakowaniu aplikacji lub innej infrastruktury przez osobę, która ma pełną wiedzą dotyczącą jej konstrukcji. Może być to symulacją np. ataku przeprowadzonego przez pracownika, który chce zaszkodzić swojej byłej firmie.
3. Pentest Szarej Skrzynki (grey box). Testy typu grey box polegają na realizacji ataku intruza, który posiada częściową wiedzę odnośnie atakowanej infrastruktury.

Testy penetracyjne można przeprowadzać m.in. zgodnie z międzynarodowymi, usystematyzowanymi metodami OWASP, czyli np. OWASP Top Ten czy OWASP Application Security Verification Standard. Drugi standard weryfikacji stanowi podstawę do testowania technicznych zabezpieczeń różnego rodzaju aplikacji. Zawiera również listę wymagań, które są stawiane przed programistami w celu opracowania skutecznej i bezpiecznej aplikacji, gotowej do dalszego rozwoju. Można zatem powiedzieć, że metodyka OWASP ma na celu normalizację wymagań i sposobów testowania.

Zalety przeprowadzania testów penetracyjnych – aplikacje webowe

Testy penetracyjne przyczyniają się do poprawy bezpieczeństwa przedsiębiorstw, biznesów i instytucji. Pozwalają zapobiec ewentualnym atakom hakerskim, poprzez zabezpieczenie najbardziej wrażliwych obszarów. Testy penetracyjne to także:

• zwiększenie ochrony przed ewentualnymi wyciekami danych,
• otrzymywanie wiarygodnych danych o rzeczywistym bezpieczeństwie danej infrastruktury,
• ustalenie stopnia możliwych do zaistnienia zagrożeń, w tym wyróżnienie najważniejszych czynników bezpieczeństwa,
• zapobieganie przed niebezpiecznym działaniem cyberprzestępców, którzy chcieliby przejąć daną aplikację.

Wszystko o usługach pentestingu. Podsumowanie

Cyberatak może zdarzyć się w każdej chwili. Pomysłowość przestępców aktywnych w sieci nie ma w zasadzie granic. To sprawia, że w dowolnym momencie możemy zostać zaatakowani i okradzeni z różnego rodzaju informacji. Źli hakerzy szukają słabych punktów w infrastrukturze – wąskimi lukami najprościej im pominąć zabezpieczenia. Ważne, aby współczesne organizacje, firmy i przedsiębiorstwa posiadające własne aplikacje czy systemy wewnętrzne IT regularnie wykonywały testy penetracyjne. Pozwoli to znacząco podnieść poziom odporności na tego typu niebezpieczne zdarzenia.