Przestrzeń internetowa to miejsce z ogromnym potencjałem do rozwoju. Z mediów społecznościowych korzystamy na co dzień, rzadko zdając sobie sprawę z tego, w jakim kierunku będą zachodzić zmiany związane z Internetem przyszłości. Przykładem rozszerzania standardowego pojęcia cyberprzestrzeni jest Metaverse, czyli internetowa sieć wirtualnych światów 3D. Nowoczesna wizja Internetu jest rozwijana od wielu lat, ale prawdziwym przełomem w jej funkcjonowaniu może być produkt zaproponowany przez twórców popularnego medium społecznościowego Facebook. The Metaverse to projekt, który zaproponował kreator Facebooka, czyli Mark Zuckerberg.
Jak będą wyglądać nowe media społecznościowe funkcjonujące w wirtualnej rzeczywistości? Czym dokładnie jest Metaverse od Facebook? Jakie możliwości czekają na użytkowników korzystających z funkcji metaverse? Czy nowoczesne technologie social mediów mogą być niebezpieczne dla ich użytkowników? Wskazuję, czym będzie charakteryzować się cyfrowa rzeczywistość metawersum.
Co to jest metaverse?
Pojęcie metaverse można odnieść do dwóch oddzielnych tłumaczeń tego terminu. W sensie ogólnym stanowi ono wirtualny system rzeczywistości trójwymiarowej, umożliwiający wchodzenie w wielowymiarową interakcję między użytkownikami social mediów. Tak rozumiane metaverse znajduje swoje ugruntowanie w literaturze science-fiction. Termin został wielokrotnie wykorzystywany także w popkulturze, m.in. do opisania intensywnie zmieniającej się struktury internetowej, która staje się coraz to bardziej rozwinięta i futurystyczna. Metaverse, jako technologia wirtualnych światów online, funkcjonuje już choćby w grach wideo, takich jak Second Life czy Fortnite. Z kolei The Metaverse to konkretny termin odnoszący się do nowatorskiego projektu twórców Facebooka, który czerpie z ogólnych założeń stworzenia globalnego metaświata. Dowodem świadczącym o chęci rozwoju tej technologii jest przemianowanie marki Facebook w Meta. Mark Zuckerberg w 2021 roku zadeklarował swoje zaangażowanie w ustawiczny rozwój The Metaverse.
Media społecznościowe w rozszerzonej i wirtualnej rzeczywistości
Sieć internetowa, jaką bardzo dobrze znamy, jest jak dotąd przede wszystkim jednowymiarowym światem. Użytkownicy korzystający z przestrzeni sieciowej oglądają materiały wideo, konwersują na czatach, robią zakupy online czy rozmawiają w trybie wideokonferencji. Wszystkie te działania odbywają się w tzw. płaskiej przestrzeni, która jest pozbawiona bezpośredniego angażu fizycznego w kreowanie nowego świata. Pomysł dotyczący rozszerzenia świata internetowego ma gruntownie zmienić jego parametry. Metaverse będzie umożliwiało dokonywanie bezpośrednich zmian w takim uniwersum, tym samym użytkownicy staną się nieskrępowanymi twórcami. W tym kontekście warto wyjaśnić dwa pojęcia, które są nierozerwalnie związane z ewolucją świata internetowego. Które z nich jest właściwe dla metaverse?
- Augmented reality. To rzeczywistość poszerzona, która łączy świat realny z wirtualnym. Pozwala na doświadczenie interaktywnego świata i możliwość poruszania się w przestrzeni. Użytkownicy, którzy korzystają z technologii AR, są w stanie obserwować przestrzeń z naniesionymi (wygenerowanymi komputerowo) obiektami. Augmented reality wykorzystuje się obecnie m.in. w medycynie czy lotnictwie. Technologia pozwala bowiem na bardzo dokładne zapoznanie się ze strukturą organizmu czy ukształtowaniem terenu.
- Virtual reality. Wirtualna rzeczywistość to nieco bardziej zaawansowana technika, która pozwala na kreowanie świata w interaktywnej przestrzeni. Użytkownik korzystający z funkcji virtual reality jest w stanie tworzyć nowe przedmioty, podejmować aktywność i dowolnie kreować świat. Celem technologii VR jest dostarczenie użytkownikowi maksymalnie realnych i naturalnych doświadczeń.
Wirtualny świat na Facebooku. Co może się zmienić?
To właśnie technologia virtual reality dominuje w kontekście opracowywania rzeczywistości metaverse. Jak wskazuje przedsiębiorstwo Meta, rzeczywistość metaverse jest kolejnym krokiem w ewolucji mediów społecznościowych: It’s a collective project that will be created by people all over the world, and open to everyone. You’ll be able to socialize, learn, collaborate and play in ways that go beyond what’s possible today. Oznacza to, że każdy z użytkowników będzie mógł dowolnie eksplorować, doświadczać, kreować i poznawać świat stworzony przez innych użytkowników. Co ciekawe, metaversum może mieć także charakter rewolucyjny w kontekście nowoczesnego marketingu. Do tej pory swojego rodzaju „kapitał zakładowy” Facebooka stanowiły dochody pochodzące z kliknięć reklam czy wykupywania opcji promujących dany profil. W sferze metawersum reklamy mogą zmienić się nie do poznania. Nośnikiem informacji o firmie mogą być ludzie, ubrani w firmowe, wirtualne stroje. Oznacza to, że doświadczenia związane z metawersum wykraczają bardzo daleko poza to, co doświadczamy korzystając z social mediów.
The platform Metaverse – czym dokładnie jest?
Ideą przyświecającą twórcom The Metaverse jest chęć stworzenia przestrzeni, która pozwoli na doświadczenie w pełni „wirtualnej obecności”. Podstawą funkcjonowania użytkownika w przestrzeni Metaverse jest możliwość podejmowania szerokiej interakcji – podobnie, jak jest to w świecie rzeczywistym. Zgodnie ze sloganem umiejscowionym na oficjalnej stronie internetowej Meta: The Metaverse is the next evolution of social connection. Można zatem spodziewać się, że rozwój metawersum będzie czymś niezwykle pożądanym. Wszelkie decyzje, które podejmie użytkownik w wirtualnej rzeczywistości, będą miały swoje przełożenie na realne życie. Do czego, przykładowo, może zostać wykorzystana funkcjonalność metaverse w niedalekiej perspektywie czasowej?
- do celów komunikacyjnych, z użyciem własnych awatarów;
- do celów sprzedażowych, np. rozmowa z konsultantem firmy;
- do celów matrymonialnych, technologia będzie znakomitą przestrzenią do poznawania nowych osób,
- do celów edukacyjnych, poznawania nowych zagadnień, zjawisk i obiektów.
Technologie przyszłości metawersum – rozwój i plany
Tworzenie metawersum wymaga od osób zaangażowanych w ten proces bardzo dużych umiejętności i wielkiej determinacji. Ze względu na bardzo duże potrzeby technologiczne, rozwój świata wirtualnego będzie związany z potrzebą zatrudniania dużej liczby pracowników i specjalistów od rozwijania aplikacji. W samej Unii Europejskiej Facebook planuje zrekrutować ponad 10 tysięcy pracowników w kontekście rozwoju platformy. Mimo ogromnego zaangażowania, budowanie metawersum jest procesem niezwykle skrupulatnym i długotrwałym. Chodzi bowiem o to, aby fikcyjna rzeczywistość była możliwie jak najbardziej zbliżona do doświadczeń znanych ze świata realnego. Facebook postawił sobie datę graniczną – jest nią 2035 rok. Wówczas wszystkie najważniejsze plany dotyczące wdrożenia tego projektu miałyby przejść do fazy końcowej.
The metaverse will continue. Jakie funkcjonalności zaoferuje metawersum od Facebooka?
Przestrzenie trójwymiarowe w metawersum będą pozwalać na:
- nawiązywanie kontaktów towarzyskich,
- naukę (school of the future),
- zabawę (play and fun),
- eksplorację świata (individual explore),
- rozwój (developing),
- nowe doświadczenia (personal experiences),
- funkcjonowanie nowych bodźców (the user can move, see, feel),
- pracę i rozrywkę (from work to play),
w sposób absolutnie wykraczający poza to, co możemy sobie wyobrazić w funkcjonowaniu dzisiejszych mediów społecznościowych. Tworzenie nowej sieci ma przebiegać w sposób zdecentralizowany, w podziale na regiony. Oznacza to, że każda strefa będzie obsługiwana przez osoby, które pochodzą z danego miejsca. Budowa metawersum ma oprzeć się na wymianie doświadczeń i wielostronnej współpracy. Wymaga to zatem skoordynowanego współdziałania wszystkich podmiotów, które będą chciały zaistnieć w „nowej rzeczywistości internetowej”.
Zagrożenia związane z funkcjonowaniem metaświata
Niektóre aplikacje, które wykorzystują technologię VR, mogą być groźne dla dzieci i określonych grup społecznych. Twórcy metaverse mają przed sobą trudne zdanie, które wymaga ograniczenia możliwości pojawiania się zachowań niezgodnych z prawem. Szczególnym wyzwaniem jest opracowanie skutecznej child safety policy (polityki bezpieczeństwa dzieci). Jedna z aplikacji, korzystająca z technologii VR, umożliwiała wchodzenie do klubów nocnych użytkownikom, którzy nie mieli ukończonych 18 lat. Pokoje były stylizowane na obiekty, które funkcjonują w Amsterdamie: A lot of the rooms were overtly sexualised in pink neon, similar to what you might see in the red light district in Amsterdam.W innych okolicznościach dochodziło także do przemocy słownej, rasistowskich obelg, a nawet groźby gwałtu ze strony negatywnie nastawionych użytkowników systemu VRChat (aplikacja do pobrania m.in. w sklepie Google Play). Dziennikarze BBC News, w następstwie dochodzenia, zaznaczyli, że niezbędne jest wdrożenie większych zabezpieczeń w celu ochrony bezpieczeństwa użytkowników.
Trudności związane z wdrożeniem rzeczywistości wirtualnej w praktyce
Na drodze do stworzenia uniwersalnego metawersum stoi wiele przeszkód technologicznych i społecznych. Specjaliści amerykańskiej firmy Intel wskazują, że powszechnie dostępny metaświat będzie wymagał kilkutysięcznego wzrostu wydajności dostępnych urządzeń – dopiero wówczas każdy internauta mógłby płynnie funkcjonować w wirtualnym świecie. Wśród innych problemów wyróżnia się m.in. kwestie:
- zachowania pełnej prywatności użytkowników,
- rosnącego uzależnienia od Internetu (metaświat jest kolejną, silnie przyciągającą pokusą),
- bezpieczeństwa użytkownika (zastraszanie, groźby, przemoc seksualna, rasizm).
Metaverse – podsumowanie
Mark Zuckerberg otwarcie mówi, że technologia potrzebna do realizacji jego wizji jeszcze nie została w pełni opracowana – stąd też dosyć odległa data inicjacji nowego Internetu. Póki co rozwój metaverse jest mocno ograniczony, chociażby ze względu na brak wystarczających technologii. Okulary VR są dużymi i niezbyt wygodnymi akcesoriami, podobnie jak inne elementy ubioru pozwalające na sterowanie ruchem i odczytywanie określonych bodźców. Nieznana do końca będzie także reakcja społeczna na tę nowinkę technologiczną. Sceptycy wskazują, że będzie to kolejna przestrzeń, w której globalne korporacje będą mogły generować bardzo duże zyski finansowe.
