Programowanie dla dzieci. Jak uczyć i od czego warto zacząć?

Rozwój dziecka, szczególnie w początkowych latach życia, jest niezwykle intensywny. Kilkuletnie pociechy w zdumiewającym tempie przyswajają wiedzę dotyczącą czytania, pisania czy liczenia. Stosunkowo nowym pomysłem, rekomendowanym przez wielu specjalistów, jest nauka programowania dla najmłodszych. Oczywiście nie wygląda ona w taki sam sposób, w jaki uczą się profesjonalni koderzy. Nawet jeśli zaczniemy uczyć dziecka programowania, to nie znaczy, że będzie ono musiało zostać w przyszłości specjalistą od IT. Wiedza pozwoli jednak pociesze łatwiej rozumieć pewne mechanizmy rządzące światem. Nauka programowania dla najmłodszych uczy dzieci logicznego myślenia, samodzielnego rozwiązywania problemów, matematyki i odnajdywania się w różnych sytuacjach. Wiele wskazuje na to, że programowanie to przystępny sposób na kreatywne zajęcia dla najmłodszych, które będzie zyskiwało na swojej popularności.

Jak zainteresować dziecko programowaniem? Jakie kursy programowania dla dzieci są najlepsze? W jaki sposób przebiega nauka programowania dla najmłodszych? Czy zajęcia z programowania dla dzieci są trudne? Czego dzieci uczą się, jeśli pójdą na warsztaty z programowania? Wskazuję, czym jest nauka programowania dla dzieci i w jaki sposób podstawy kodowania mogą rozwijać zainteresowania oraz umiejętności dziecka.

Nauka programowania dla dzieci – jak wygląda?

Na początku warto wyjaśnić, że nauka programowania dla dzieci nie jest tożsama z kursami programowania dla dorosłych. Ciężko bowiem oczekiwać, iż nasza pociecha byłaby zadowolona z uczenia się podstaw języka Java, czy zapoznawania się z instrukcjami w języku Javascript. Byłoby to dla niej zdecydowanie za trudne. Zajęcia programowania dla dzieci dotyczą zupełnie czegoś innego i są dostosowane do możliwości poznawczych maluchów. Przede wszystkim nauka programowania musi być skorelowana do wieku uczniów. W przypadku dzieci w wieku przedszkolno-szkolnym, czyli np. 5-8 lat, stosuje się specjalne aplikacje, które bazują na bardzo uproszczonym języku programowania. Jednym z takich narzędzi jest Stratch, czyli język stworzony dla najmłodszych. Na tablecie lub komputerze dzieci uczą się przesuwać wirtualne przedmioty tak, aby dały konkretne efekty. Przypomina to nieco układanie puzzli – trzeba robić to krok po kroku i dopiero wszystkie ułożone elementy dadzą zadowalający wynik. Innym trafnym porównaniem jest gra w szachy. Nauka kodowania dla dzieci jest jak najbardziej prosta i bazuje na wykonywaniu nieskomplikowanych czynności.

Dlaczego warto uczyć dziecko programowania? Do czego przydaje się wiedza z zakresu programowania?

Naukę programowania należy postrzegać w kontekście długoterminowego procesu. Żaden dobry programista nie uczył się swojego zawodu zaledwie przez kilka tygodni. Dzięki nauce programowania w wieku dziecięcym można znacząco podnieść umiejętności najmłodszych, które zaowocują w przyszłości. To swojego rodzaju inwestycja w ogólne zdolności dziecka – nie tylko te, które dotyczą bezpośrednio nauki kodowania w dosłownym rozumieniu tego słowa. Nauka programowania dla dzieci:

• rozwija zdolność logicznego myślenia;
• uczy rozwiązywania problemów i pokonywania trudności;
• rozwija wyobraźnię i krytyczność;
• zaszczepia w dzieciach podstawowe umiejętności programowania, co daje duże możliwości w przyszłości;
• zachęca do testowania różnych rozwiązań problemów;
• zwiększa umiejętności reagowania przyczynowo-skutkowego;
• poprawia ogólne zdolności dzieci – skupienie, koncentrację i samokontrolę;
• zachęca do wniknięcia do świata nowych technologii.

Dzięki przyswojeniu podstaw programowania, dziecko uczy się nowych kompetencji. Zaczyna lepiej rozumieć prawidłowości, które rządzą naszym światem. Wie, że każdy problem może być rozwiązany – jeśli tylko znajdzie się odpowiednie wyjście. Zachęcanie dziecka do nauki programowania nie jest niczym złym, o ile nie jesteśmy nachalni. Warto także zdać sobie sprawę z tego, że wywieranie jakiejkolwiek presji może być bezcelowe – a nawet przynieść skutek odwrotny. Jeśli zatem nasza pociecha nie jest zainteresowana taką formą nauki, to warto poszukać innego sposobu na rozwój malucha.

Aplikacje do nauki programowania. Najlepsze propozycje

Do nauki programowania nie trzeba posiadać specjalistycznych narzędzi. Aby rozwijać zdolność logicznego myślenia u dzieci, wystarczy posiadać komputer, smartfon lub tablet. Istnieje kilkadziesiąt renomowanych aplikacji, a także stron dla dzieci online. Mają różny poziom trudności i wymagają różnego poziomu wiedzy. W większości przypadków można dostosować stopień skomplikowania zadań dotyczących kodowania, do predyspozycji dziecka. To znakomita opcja, dzięki której – z każdym kolejnym zadaniem – młoda osoba będzie pokonywała kolejne szczeble. Jakie aplikacje mogą zastąpić lub uzupełnić zajęcia z programowania? Dzięki którym z nich nauka kodowania staje się łatwiejsza? Wyróżniam 5 z nich.

Scratch

To najprostszy język programowania, który posiada wszystkie podstawowe cechy rzeczywistego języka. Jest on dostępny w formie wizualnej. Dzięki niemu dziecko może tworzyć własne gry, dokonywać kreacji animacji czy dowiadywać się, jak odbywa się tworzenie aplikacji mobilnych. Scratch to program dla dzieci od ok. 8 roku życia. Jest to w pełni darmowa funkcjonalność, schowana pod adresem https://scratch.mit.edu. Co ważne, ten program dla dzieci jest dostępny w języku polskim. Dziecko może stworzyć w nim własną grę, śmieszne animacje – i pokazywać je innym dzieciom, należącym do tej internetowej społeczności.

Microsoft Makecode

To program przeznaczony dla dzieci od ok. 10 roku życia. Jest to znakomita propozycja dla najmłodszych, którzy na dobre wniknęli w świat Minecrafta. Aplikacja do programowania pozwala tworzyć obiekty, które odczytamy w grze Minecraft. Z tego też powodu, musimy być wcześniej posiadaczami oryginalnej gry Minecraft. Aplikacja pozwala tworzyć, za pomocą kolorowych bloczków, różnego rodzaju modyfikacje.

Codemoji

To nie tyle aplikacja, co cała platforma dla dzieci. Uczy programowania na podstawie emotek, znanych głównie z komunikatorów internetowych. Każda buźka odpowiada innym kodom, stąd też dziecko może pojąć np. podstawy tworzenia stron internetowych. Dostęp do portalu jest obecnie płatny. Aby móc z niego korzystać, należy wykupić abonament. Plusem programu jest przetłumaczony na język polski interfejs. Dziecko może poznawać tajniki kreowania animacji, a także dowiedzieć się, na jakiej zasadzie tworzone są gry komputerowe.

Construct 3

Jest to bardziej zaawansowany program, niż chociażby Scratch. Z tego też powodu polecany jest raczej dla starszych dzieci, dla których absolutne podstawy programowania nie są już niczym trudnym. Jeśli nasza pociecha chciałaby spróbować tworzenia gier komputerowych, to Construct 3 będzie całkiem ciekawą możliwością. Programowanie odbywa się za pomocą nieco bardziej zaawansowanego menu. Użytkownik może tworzyć trójwymiarowe gry, tworzyć wirtualne środowisko i modyfikować jego elementy. Program pozwala na np. stworzenie wirtualnej postaci (a nawet tworzenie klas stworków i ich wrogów) która będzie zachowywała się w zaprogramowany sposób. Będzie mogła walczyć, poruszać się w różnych kierunkach czy skakać.

Code.org

To propozycja dla dzieci, które ukończyły już 6 rok życia. To całkowicie bezpłatna strona, która przekazuje dziecku podstawy programowania w bardzo przystępny, bajkowy sposób. Jeśli nie wiesz, od czego zacząć – to nauka kodowania może być rozpoczęta od korzystania z tego typu programów. Dziecko nauczy się, czym jest programowanie blokowe i zrozumie, że odpowiednio ułożone przedmioty dają nowe rozwiązanie.

Jak zgłębiać tajniki programowania? Kursy programowania dla dzieci

Kursy programowania są w głównej mierze przeznaczone dla nastolatków, którzy chcieliby rozwijać się w tym zakresie. W przypadku dzieci w wieku szkolnym, do nauki programowania wcale nie potrzeba inwestować w tego typu szkolenia. Dziecko może brać udział w edukacji programistycznej poprzez granie w proste gry, choćby takie przeznaczone na urządzenia mobilne z systemem Android. Dzieci, które polubią taką naukę, można zapisać na specjalistyczne kursy programowania. Często są one pogrupowane ze względu na wiek pociechy, tj. podstawy programowania dla dzieci 5-7, 8-10, 11-13 lat. Podstawy programowania mogą być także przyswajane… bez żadnych nowoczesnych wynalazków elektronicznych. Przykład? Zabawa w labirynt. Dziecko może zdobywać kompetencje programistyczne poprzez gry i zabawy, które wymagają rozwiązywania problemów. Jak uczyć dzieci programowania? Można to zrobić na wiele, bardzo łatwych sposobów. Wymagają one jednak kreatywnego podejścia rodzica do takiego przedsięwzięcia. Jedną z podstaw programowania jest zrozumienie instrukcji warunkowych. Doskonały sposób na ich przyswojenie to zabawa w trafienie do celu. Pomocnym narzędziem do zrozumienia jej podstaw są różnego rodzaju gry planszowe. Przykład? Możemy zadać dziecku zadanie, aby ruszało pionkiem po planszy zgodnie z przygotowanymi wskazówkami.

Kiedy korzystać z kursów programowania dla dzieci?

Warsztaty prowadzone przez profesjonalne ośrodki szkoleniowe mogą być kolejnym krokiem nauki programowania. Jeśli dziecko zaczęło pojmować podstawowe założenia kodowania, to warto posłać je także na zajęcia, które rozwiną zainteresowania malucha. Działa to podobnie, jak w przypadku nauki języków obcych. Wiek dziecięcy jest najlepszym okresem życia, aby przyswajać możliwie jak największą dawkę wiedzy. Dzieci mogą uczyć się zarówno w trybie stacjonarnym, jak i online – bez wychodzenia z domu. Kursy programowania uczą pociechy odpowiedzialnego korzystania z różnych programów komputerowych. Wspomagają rozwój i uczą, jak radzić sobie z problemami. Wspomagają także dziecko w procesie edukacji. Budzą potencjał i poprawiają zdolności językowe.

Programowanie dla dzieci – czy warto zachęcać pociechę do nauki? Podsumowanie

Do początkowej nauki programowania dla dzieci nie potrzeba wykorzystywać skomplikowanych narzędzi. Proste gry planszowe i zagadki logiczne mogą skutecznie uczyć podstaw programowania. Przychodzi jednak moment, w którym dziecko zaczyna być znudzone planszówkami, a głównym jego zajęciem staje się granie w gry na smartfonie lub komputerze. Wówczas warto przekuć to zainteresowanie w coś produktywnego, zachęcając pociechę to korzystania z programów i aplikacji przeznaczonych do poznawania np. procesu tworzenia stron internetowych. Współczesne aplikacje do nauki są na tyle przystępne dla dzieci, że z pewnością zainteresujemy naszą pociechę tego typu zajęciem. Programowanie uczy i bawi, dając dziecku satysfakcję z samodzielnie wykonanej pracy. Proces ten motywuje malucha do tworzenia coraz bardziej skomplikowanych projektów. Oprócz dobrej zabawy, dziecko mimowolnie rozwija w ten sposób swoje kompetencje i umiejętności – które mogą zaowocować w edukacyjnej i zawodowej przyszłości.